ژئوپلتیک داعش در اندیشه ی دیرین رشید رضا
در کلاس جدیدی که با عنوان «جغرافیای سیاسی» در مرحله ی پیشرفته و تخصصی تشکیل شده بود دیدار با استاد صاحب نامی دست داد که ریاست گروه مطالعات روسیه ی دانشگاه تهران را به عهده دارد؛
دکتر جهانگیر کرمی!
ضمن طرح مباحث ژئوپلتیک و اصول ژئواستراتژیک که در سطح تخصصی و پیشرفته بیان می شد، در یک ربع انتهایی کلاس سؤالی از محضر عالمانه ی ایشان پرسیدم. استاد در حین بیان کریمانه ی خود به سؤال بنده،نکته ای از محمد رشید رضا مطرح فرمودند که برایم بسیار جالب و ناشنیده بود.
محمد رشید رضا که به سال 1345 قمری وفات یافته است نکته ای می گوید که یک نگاه ژئوپلتیک ناب محسوب می شود.
او بر این نظر است که برای تشکیل دولت جهانی خلافت اسلامی، بهترین نقطه ی جغرافیایی، شهر "موصل" است!!!!
علت انتخاب موصل توسط رشید رضا در آن روزگار این است که وی موصل را نقطه ی تلاقی سه فرهنگ می داند:
فرهنگ کردها ـ فرهنگ عربها ـ فرهنگ ترک ها
البته از منظر او کردها و ایرانی ها یکی بودند و ترکمنها و ترکها نیز یکی محسوب می شدند.
به همین خاطر او مرکز مدیریت این اقوام سه گانه را در خلافت اسلامی مدنظر خود به سه شهر واگذار می کند:
موصل و دیاربکر : برای مدیریت ایالت کردها یا همان اقوام نزدیک به ایرانی؛ زیرا حتی نوشتن کردها ایرانی بوده است!
بغداد: برای مدیریت عربهای سنّی
بصره: برای مدیریت عربهای شیعه!
البته اینجانب همان تئوری قدیمی خودم در خصوص اینکه: پدر سلفیت و به دنبال آن امروزه پدر داعش، سید جمال الدین اسدآبادی است، مطرح کردم و به نظر خودم استاد بزرگوار هم نتوانست این سخن را صریحاً رد کند!
چه اینکه پیشترها، دکتر علی اکبر ولایتی در برنامه ای دنباله دار از تلویزیون، کسی مانند رشید رضا را صریحاً شاگرد مکتب و متأثر از سید جمال دانست که مایه ی تعجب مجری شد و سوال مجدد او را به منظور حصول اطمینان بر انگیخت!
در حالیکه به قول حجة الاسلام فاطمی نیا، چگونه اسم کسانی مثل رشیدرضا به وضوح در رسانه های ما برده می شود با علم به اینکه وی از سردمداران وهابیت بوده است!
پس داعش چندان هم نیروی بی قاعده و دور از تئوری و یا بی بهره از اندیشه های جغرافیای سیاسی نیست!
حتی اگر خلافت جدید اسلامی به این تئوری رشیدرضا برای انتخاب موصل توجه نکرده باشد و جبراً چنین نقطه را بهینه تشخیص داده است، نشان از اهمیت مناطق شرقی عراق در جوار مرزهای ما دارد که شاید آینده ی جهان در آن سرزمینها شکل بگیرد.
اما کوتاه سخن اینکه اندیشه های جهان وطنی جریان سلفیت هیچگاه نتوانسته تئوری ژئوپلتیکی را به دنیا و حامیان خود عرضه کند که توفیق سیاسی برای به دست گیری قدرت به ارمغان آورد.
