آیت الله سیستانی علیه ابن عربی و ملاصدرا

شاید این مطلب درباره ی ابن عربی تکراری باشد در والعادیات

اما چندروز پیش یکی از حامیان جریان مرده ی احمدی نژاد توهین ها و فحاشی های بیسابقه ای به من کرد و منجمله هنگامی که در خصوص انحراف بلکه کفر "محی الدین بن عربی" سخن گفتم بنده را تکفیری و داعشی نام نهادند!

بد ندیدم دوباره این مطلب را که در خصوص نظرگاه آیت الله العظمی سیستانی راجع به ابن عربی و ملاصدرا بود، به معرض حقیقت جویان و دین مداران بگذارم!

البته آقای جوانفکر از دوستان احمدی نژاد و رییس وقت روزنامه ی ایران در جایی بیان کرده بود که عدم دیدار احمدی نژاد با مراجع به دلیل اجازه ملاقات ندادن مراجع نبود بلکه اصلا تقاضایی برای این دیدار وجود نداشت... که این سخن حاکی از عدم اعتقاد این طایفه به حاکمیت فقه در اندیشه ی اسلام است و در بیانات آقای بهمن شریف زاده هم به همین زبان که "فقه برای مدیریت اجتماع کافی و کارآمد نیست" بیان گردیده است.

به هرحال به بیان انتقاد آیت الله سیستانی به فلسفه ملاصدرا وعرفان ابن عربی می پردازیم.

در دیداری که رییس سازمان مطالعه و تدوین کتاب های علوم انسانی دانشگاه ها – «سمت» - جناب آقای دکتر احمد احمدی با حضرت آیت الله العظمی سیستانی داشتند ، معظم له با ابراز نگرانی از وضعیت علوم انسانی در کشور ، از تدریس فلسفه ملاصدرا و ترویج آرای باطل و انحرافی محی الدین ابن عربی (خصوصا در باب معاد) انتقاد کردند و بر ضرورت اصلاح این رویکرد تاکید نمودند ۱ .

قسمتی از متن گزارش این دیدار که از طرف آقای احمدی منتشر شده است :

… در اینجا حضرت آیت الله که پیدا بود از پیچیدگی ، دشواری و اهمیت علوم انسانی و پیوند آن با مسائل اسلامی نیک آگاه و سخت نگرانند و برای هشدار دادن به ما و مسئولان ذیربط احساس مسئولیت می کنند فرمودند : 

« بررسی مسائل دینی و بردن نتیجه آن به دانشگاه ها و حوزه های اجرایی کاری است بسیار دشوار. آیا طلبه ای که شرایع و لمعه و مکاسب و جواهر را خوانده می تواند بر مسند قضاوت بنشیند و کار حقوقی و قضایی انجام دهد؟ من از مشکلاتی که در دادگاه های ایران هست خبر دارم. مسائل باید همه جانبه و با توجه به آراء دیگران هم بررسی و سپس با وقوف کامل به فقه و حقوق خودمان نظر نهایی اعلام شود.

از باب نمونه دکتر کاشانی فرزند آیت الله کاشانی استاد حقوق در باب شفعه نظر حقوقی فرانسه را ترجیح داده … اما اگر دکتر کاشانی به فقه احاطه داشت می دید که در روایت امام جواد علیه السلام این مطلب با وضوح آمده است ، روایت این است که : اگر صاحب حق شفعه در همان شهر است شریک سه روز به او مهلت می دهد و اگر می خواهد برود پول را از شهر دیگری بیاورد به اندازه رفت و برگشت و سه روز پس از بازگشت به او مهلت می دهد. اگر در این مدت رسانید سهم از آن اوست و گرنه حق شفعه ندارد ۲ .»

حضرت آیت الله فرمودند : « اگر صاحب حق شفعه در شهر دیگری باشد ، باید به او اعلام کنند و پس از دریافت اعلام هم سه روز مهلت دارد تا قیمت سهم شریک را بیاورد ، اگر نیاورد حق شفعه اش ساقط می شود.

سپس فرمودند : نتیجه بحث و بررسی و دگرگونی در علوم انسانی باید این باشد که در قالب عمل و اجرا درآید و از طریق دانشگاهها به سرتاسر جامعه سرایت کند و تحول ساز باشد و گرنه چه فایده ای دارد؟ مثلا تدریس فلسفه که عموما هم تدریس فلسفه ملاصدراست و آن هم با آراء منحرف محیی الدین آمیخته است و در باب معاد هم مشکل دارد چه نتیجه ای دارد؟»

معظم له از نفوذ و رسوخ افکار خرافی در جامعه ایران با نقل خواب و … در باب مهدویت و ارتباط جامعه علمی دانشگاهی با این قبیل افکار ، بیمناک و نگران بودند که چگونه بین این دو شیوه تفکر میتوانید هماهنگی ایجاد کنید؟

در انتهای گزارش آقای احمدی میخوانیم :

ملاقات نزدیک به ۴۰ دقیقه طول کشید و افسوس که ما برای رسیدن به پرواز مستعجل بودیم و ایشان هم با همان هوشمندی استعجال را دریافته بودند وگرنه باز هم ادامه می دادند چرا که نگرانی و دغدغه فراوان داشتند. ملاقات سپری شد و با بدرقه گرم و دعای خیر ایشان … بیرون آمدیم. اما یاد آن دیدار و آن پیکره ی علم و ادب و تقوا و اجتهاد و دردمندی و دلسوزی هیچگاه از خاطرمان محو نخواهد شد و همچنان این دو بیت را ترنم میکنم که :

یا سائلی عنه لمّا جئت اساله ***** الّا هو الرّجل العاری من العار 

لو جئته لرایت الناس فی رجل ***** و الدهر فی ساعة و الارض فی دار 

دکتر احمد احمدی 

رئیس سازمان سمت