تصمیم دشواری که آمریکا می خواهد!

جان کری از کدام "تصمیم بسیار دشوار که ایران باید بگیرد" سخن گفت؟

کنفرانس مشترک خبری جان کری و کاترین اشتون که در آستانه ی "مذاکرات جامع" ایران و 5+1 برگزار گردید حاوی سخنان شایان توجهی از سوی جان کری و البته لحن ملایم کاترین اشتون از موضع اتحادیه ی اروپا بود. 

می توان با کنارهم چیدن سخنان و مواضع کری به این نکته رسید که منظور وی از "تصمیمات بسیار دشوار" پیش روی ایران در مذاکرات جامع چیست. مذاکراتی که باید تا انتهای تیر ماه به نتیجه برسد و برنامه ی حرکت هسته ای ایران و کشورهای متخاصم را تا سالهای آینده بر مدار خویش مشخص نماید.

سخن کری در این نشست مبنی بر این که ایران باید اطمینان بدهد که قصد ندارد به سلاح هسته ای دست یابد، در حالی مطرح می شود که حرکت های هسته ای اخیر عربستان به صورت یک مصرف کننده ی سلاح هسته ای بدون داشتن توان تولید، نشان از برنامه ی منطقه ای آمریکا و متحدانش در "ایجاد موازنه ی هسته ای" در منطقه دارد. موازنه ای که این بار با برنامه های مذاکرات هسته ای ایران، نه بین جمهوری اسلامی و اسرائیل که میان متحدان نزدیک غرب و نیروهای اتحاد شرق چون چین، روسیه و هند برقرار خواهد شد. 

پس فشار کری بر ایران جهت اجرای سربراه تر مذاکرات جامع به چه منظور طراحی شده و تاکید مجدد بر مساله ی اطمینان بخشی ایران به دنیا برای دست نیافتن به سلاح هسته ای برای چیست؟

آمریکا می خواهد تفاوت خویش از اروپایی های دخیل در مذاکرات را به دنیا تلقین نماید و بی رحمانه مذاکرات را برای تخریب توان استقلال ایرانی به سمت دلخواه سلطه جویانه ی خویش به هدف برساند. سکوت اروپایی ها و لحن ملایم آنها در آستانه ی این مذاکرات بدان خاطر است که می دانند ایران با روشی که در پیش گرفته قطعاً از مسیری باید عبور کند که آمریکایی ها ریل گذاری می کنند و در این مسیر، جایی برای توقف در ایستگاه های اروپایی وجود نخواهد داشت. پس بهتر است آمریکایی ها همچنان برای تقویت هویت هژمونیک خود به رفتار کدخدا مآبانه ادامه دهند و اروپایی ها با نمایش مهربانی و لطافت، از مردان سیاست خارجی ایران دلبری نمایند. 

در این میانه، قطعه ی بعدی پازل سیاست آمریکا در ریختن آتش تهیه بر سر مذاکرات جامع، اشاره ی کری در جمله ی قصار No Deal is better than a bad Deal است. یعنی نرسیدن به توافق بهتر از رسیدن به یک توافق بد است. مفهومی که معمولا در سیاست خارجی چندان درست نیست و به کار نمی آید. چون دیپلمات ها معمولا در هر مذاکره ای برای گرفتن یک امتیاز و برداشتن یک قدم به سمت توافق، بسیار بیشتر از غرور و توان و برنامه ی خویش ارزش قائلند. پس کسی که به عنوان سلطه گر و چیره مند در سیاست خارجی دنیا می خواهد عرض اندام کند چرا از استراتژی عجیب "همه یا هیچ" پیروی می کند؟

جواب این سؤال واضح است. آمریکایی ها میدانند که ایران در دولت فعلی برای دستیابی به هدف توافق با قدرتهای دنیا، حاضر است از هر حربه ای استفاده کند و هدف عملیاتی آن هم کاملا هویداست و آن دریافت پول حاصل از فروش نفت می باشد. در چنین وضعیتی، نه آمریکا که هر سیاستمداری بلکه هر فردی به صرافت طبع آگاه است که فرصت تاختن اسب هوس ها و خواست های خویش را به دست آورده و باید تا جایی که می تواند با نشان دادن مترسک "به توافق نرسیدن"، مردان آن سوی میز را به کرنش وادار سازد. 

اصل سخن و جان کلام در خصوص موضع بحث، یعنی "تصمیمات بسیار دشوار ایران" که باید آمریکایی ها بر روی میز ایرانی ها بگذارند از حاصل این سخنان به دست می آید. تصمیمات دشواری که کری از آن سخن می گوید آنجا خود را نشان می دهد که سخن از نتیجه ی نهایی کنترل برنامه ی هسته ای ایران و بلکه کنترل کلی ایران به میان می آید. نتیجه ای که در قالب مفهوم "امنیت بیشتر متحدان ما در منطقه" به جهان نمایش داده می شود. 

با اتکاء به این سخن می توان به سیاست های منطقه ای آمریکا به عنوان هژمون بین المللی پی برد و مساله ی خاورمیانه و پدیده ی در حال بغرنج شدن جنوب شرق آسیا و هند را باید در چارچوب برنامه های موازنه ی امنیتی این کشور سلطه جو به رشته ی تحلیل نشست. 

آمریکا از آنجا که در سیاستهای نئوکان های جمهوری خواه نتوانست مطلوبیت زیادی عائد امنیت و اقتصاد آمریکا کند و قدرت ایران و روسیه را در منطقه افزایش داد، این بار می کوشد با بهره گیری از مفاهیمی چون offshore balancing یا همان موازنه ی دور از کرانه، قدرتهای منطقه ای را به نفع خویش برساخته سازد. تأمین امنیت متحدانی که کری از آن به عنوان نتیجه ی کنترل برنامه ی هسته ای ایران یاد کرد، نه فقط یک نوع خدمت به اسرائیل است، بلکه قدرت افزایی آمریکا و نظام سرمایه داری در منطقه ی خاورمیانه را به عنوان هدف خویش تعریف می کند. پس اکنون باید سؤال کرد تصمیمات بسیار دشوار ایران در این میانه کجاست؟

اگر اطلاعات غیررسمی حاصله درست باشد که امیدواریم درست نباشد، آنچه که offshore balancing یا موازنه سازی دور از کرانه ی آمریکا را در منطقه حاصل می کند و امنیت متحدان را میسر می سازد و می تواند برنامه های هسته ای یاران حلقه به گوش غرب را به عامل موازنه ی تهدید مبدل سازد و وحشت لازم را در سایر کشورهای مطرح پدید آورد، مساله ی تصمیم ایران در خصوص قدرت راهبردی این کشور درمنطقه یعنی "حزب الله لبنان" است. 

آمریکایی ها خوب می دانند که بیش از این نیازی به باج گیری هسته ای از ایران ندارند و با گام هایی که برداشته اند اندک اندک به تمام خواستهای خود خواهند رسید و عن قریب توان ایران در R&D یا همان تحقیق و توسعه هسته ای را نیز به حد مطلوب خود محدود خواهند کرد. آنچه که آنان را برای در  آغوش کشیدن شاهد امنیت ناب در منطقه برای متحدانشان یاری می کند، مساله ی حزب الله است که تا نفس می کشد نه عربستان با کلاکهای هسته ای به عاریت گرفته از غرب قادر به عرض اندام در نقشه ی امنیتی منطقه است و نه قمار سوریه به نفع غرب تمام خواهد شد و نه از همه مهمتر دکترین امنیتی اسرائیل با آن نتیجه ی طراحی شده به ثمر خواهد نشست. 

اگر ایران قرار باشد از میان تصمیمات دشواری که پیش روی خود خواهد دید یکی را از همه پررنگ تر بیابد، قطعا مساله ی نیروهای راهبردی حزب الله، دشوارترین معادله خواهد بود. قاعده نیز بر این است که دشوارترین انتخاب ها پر ثمر ترین فایده ها را دارند و اگر از دست بروند فاجعه بار ترین خواهند بود.